Na terenu RC Ruma tokom vegetacije u pojedinim usevima paprike na otvorenom i u plastenicima  je registrovano prisustvo pojedinačnih biljaka sa početnim simptomima uvenuća koji su ukazivali na zeleno/verticiliozno uvenuće (prouzrokovač gljive Verticillium albo-atrum i Verticillium dahliae). Pred kraj vegetacije na nekim parcelama uočeno je širenje ovog oboljenja. Do jače pojave je došlo jer nisu preduzete sve neophodne mere u proizvodnji rasada, niti je ispoštovan plodored. Zeleno uvenuće može dovesti do značajnog gubitka roda.

 

Navedeni patogeni imaju širok krug domaćina (preko 200 vrsta zeljastih i drvenastih biljaka). Od gajenih biljaka napadaju paradajz, papriku, plavi patlidžan, krompir, krastavac, dinju, lubenicu, suncokret, jagodu, koštičavo voće (kajsija, šljiva), ali i mnoge ukrasne, šumske i korovske vrste.

 

U našoj zemlji ovo oboljenje može prouzrokovati značajne štete u povrtarskoj proizvodnji, prvenstveno  na vrstama iz familije Solanaceae (paradajz, paprika, plavi patlidžan, krompir). Tamo gde se ove biljke dugo gaje, posebno u monokulturi, može doći do potpunog propadanja useva. Zeleno uvenuće se češće javlja u zaštićenom prostoru zbog nemogućnosti primene plodoreda i veoma povoljnih edafskih uslova. Intenzitet prisustva bolesti i gubitka roda zavise od nivoa inokuluma u zemljištu, uslova spoljašnje sredine i osetljivosti sortimenta. U većim razmerama se javlja na zemljištu na kojem se više godina uzastopno gaje osetljive biljne vrste.

 

Ovi patogeni se održavaju u zemljištu i zaraženim biljnim ostacima (V. albo-atrum trajnom micelijom, V. dahliae mikrosklerocijama). Infekcija se ostvaruje preko korenovih dlačica ili povreda. Usled prodora patogena u sprovodne sudove stabla dolazi do njihovog  začepljenja, snabdevanje biljke vodom i hranljivim materijama je otežano, što izaziva postepeno uvenuće i sušenje biljke. U uslovima visokih temperatura i visoke relativne vlažnosti vazduha dolazi do sporulacije gljive. Micelija se iz sudovnog dela probija na površinu lista, obrazujući konidiofore sa konidijama duž lisnih nerava. Konidije se kišnim kapima spiraju u zemljište i u dodiru sa korenom klijaju i vrše sekundarne zaraze. U tkivu zaraženih biljaka gljivica razvija organe koji ponovo dospevaju u zemljište putem zaoravanja biljnih ostataka. Parazit se u prirodi širi vetrom, površinskom vodom, zemljištem, zaraženim biljnim ostacima i zaraženim semenom.

 

Prvi simptomi se ispoljavaju u vidu blagog uvenuća na donjem lišću zaraženih biljaka samo u najtoplijem delu dana. Posle kiše ili navodnjavanja dolazi do prividnog poboljšanja. Lišće omekšava počev od ivice liske prema njenom središnjem delu i klone ali i dalje zadržava zelenu boju. U početku je pojava bolesti usporena i lokalna. Sa razvojem oboljenja, lišće sve više gubi turgor, javljaju se nepravilne hlorotične pege, koje potom postaju nekrotične i na kraju se lišće suši i otpada. Osim lišća mogu biti zahvaćene pojedine grane, pa i cele biljke. Na uzdužnom preseku korena i prizemnog dela stabla zapaža se braonkasta boja (nekroza) sprovodnog tkiva.

 

Do zaraze može doći u svim fazama razvoja paprike. Kod ranih infekcija osetljivih sorti mlade biljke i sejanci mogu propasti veoma brzo nakon ostvarene infekcije. Ranije zaražene biljke usled skraćivanja internodija ostaju kržljave, imaju žbunast izgled i ne formiraju plodove. Međutim, zaraze se mnogo češće javljaju kasnije u vegetaciji. Kod kasnih zaraza plodovi pre vremena pocrvene, smežuraju se i isuše.

 

 

 velika slika

 

U cilju suzbijanja ove bolesti moraju se ispoštovati preventivne mere borbe:

 

·         višegodišnji plodored (bar petogodišnji); gajiti kulture koje nisu domaćini ovom patogenu (žitarice, kukuruz, soja, šećerna repa, pasulj, boranija, grašak, kupus),

·         izbor otpornih sorti,

·         proizvodnja zdravog rasada,

·         termička ili hemijska dezinfekcija supstrata pri proizvodnji rasada,

·         umereno đubrenje, pogotovo azotnim đubrivima (negativno delovanje na otpornost biljke),

·         uklanjanje i uništavanje zaraženih biljaka i korovskih biljaka koje su domaćini patogena.

 

Hemijske mere nemaju direktan uticaj na suzbijanje ove bolesti, već predstavljaju samo dopunu preventivnim merama (potapanje korena pre rasađivanja ili njegovo zalivanje rastvorom propamokarb-hidrohlorida ili propamokarb-hidrohlorid + fosetil-aluminijum).