28.11.2023
Na teritoriji Topličkog okruga setva ozime pšenice još uvek je u toku. Nepovoljni vremenski uslovi za setvu u oktobru, kao i početkom novembra (duži vremenski period bez padavina, kao i nedostatak vlage u zemljištu), uticali su na kasniju setvu ozimih strnih žita. Manji deo površina posejan u prethodnom periodu nalazi se u fazama klijanja i nicanja do faze dva lista razvijena (BBCH 09-12).
Na lokalitetima gde su izvršeni vizuelni pregledi useva ozime pšenice nisu uočeni simptomi biljnih bolesti, dok se vizuelnim pregledom štetočina registruje prisustvo lisnih vaši (Aphididae) na do 2- 3 % pregledanih biljaka, kao i prisustvo cikade Psammotettix alienus na do 2-4 % pregledanih biljaka. Najavljeno zahlađenje od naredne nedelje uticaće na smanjenje brojnosti i aktivnosti navedenih štetočina.
Takođe, vizuelnim pregledom useva ozime pšenice na pojedinim lokalitetima registrovane su aktivne rupe od glodara - poljskog miša (Apodemus sylvaticus) i poljske voluharice (Microtus arvalis).
Ukoliko se obilaskom parcela uoče aktivne rupe od glodara na nivou praga štetnosti (10 do 50 aktivnih rupa po hektaru za poljskog miša ili 10 do 500 aktivnih rupa po hektaru za poljsku voluharicu), poljoprivrednim proizvođačima se preporučuje primena nekih od registrovanih mamaka na bazi cink-fosfida, uz obavezno zatrpavanje rupa da ne bi došlo do trovanja divljači i ptica.
RC Prokuplje nastavlja sa praćenjem zdravstvenog stanja useva ozime pšenice i u narednom periodu. 7.10.2023
Na teritoriji Topličkog okruga vizuelnim pregledom registrovano je prisustvo aktivnih rupa od poljskih glodara (poljski miševi - Apodemus spp. i poljska voluharica - Microtus arvalis). Prisustvo navedenih štetočina uočeno je u usevima kukuruza, voćnjacima, strništima, kao i na pašnjacima u vrlo niskim brojnostima (I kategorija brojnosti).
Do povećanja brojnosti poljskih glodara dolazi u uslovima blagih zima, dugog sušnog i toplog perioda bez padavina, kao i ukoliko su prisutni lako dostupni izvori hrane u poljima.
Najveće štete mogu napraviti u jesen na novoposejanim usevima pšenice, gde se prvo hrane posejanim i klijalim semenom, a kasnije nakon nicanja useva nastavljaju sa ishranom i tako oštećuju nadzemne i podzemne delove biljaka. Takođe, značajne štete u jesen mogu nastati u voćnjacima, naročito u mladim zasadima, gde svojom ishranom glodari oštećuju koren voćaka, što može dovesti do slabljenja i sušenja mladih stabala.
S obzirom da se prisustvo aktivnih rupa trenutno registruje u vrlo niskim brojnostima, a primena rodenticida se preporučuje po postizanju II kategorije prisutnosti, za sada se ne preporučuju hemijske mere zaštite.
Kategorije brojnosti:
|
Kategorija |
Opis brojnosti |
Broj rupa po hektaru |
|
POLJSKA VOLUHARICA |
POLJSKI MIŠ
|
|
I |
Vrlo niska |
do 10 |
do 10 |
|
II |
Niska |
10-500 |
10-50 |
|
III |
Srednja |
500-5000 |
50-500 |
|
IV |
Visoka |
5000-20000 |
500-2000 |
|
V |
Vrlo visoka |
20000-50000 |
2000-10000 |
Trenutni vremenski uslovi na teritoriji Topličkog okruga, toplo vreme bez padavina, koje se prognozira i za naredni period, kao i prisustvo lako dostupne hrane na poljima (ostaci kukuruza nakon žetve), pogodovaće povećanju populacije poljskih glodara, tako da se u narednom periodu može očekivati povećanje brojnosti rupa u poljima.
RC Prokuplje nastavlja sa praćenjem pojave i brojnosti navedenih štetočina i na vreme će signalizirati pravi momenat njihovog suzbijanja. 11.9.2023
Na teritoriji Topličkog okruga, usevi paprike na otvorenom se u zavisnosti od lokaliteta i vremena sadnje nalaze u različitim fazama sazrevanja plodova (BBCH 81-85).
Na pojedinim lokalitetima, u usevima paprike, , gde nisu na vreme sprovedene preporučene hemijske mere zaštite, vizuelnim pregledom registrovano je prisustvo larvi kukuruznog plamenca (Ostrinia nubilalis) na do 19 % pregledanih biljaka, kao i oštećenja na plodovima paprike, nastalih usled ishrane larvi navedene štetočine.
Kukuruzni plamenac (Ostrinia nubilalis) je jedna od najznačajnijih štetočina u poljoprivrednoj proizvodnji. Polifagna je štetočina, kod nas najviše štete nanosi usevima kukuruza i paprike.
Navedena štetočina prezimljava u stadijumu gusenice u kukuruzovini ili drugim biljnim ostacima. Leptiri su aktivni u večernjim satima i noću, svetložute su do sivosmeđe boje, ženke su svetlije i krupnije od mužjaka koji su sitniji i tamnije boje. Posle parenja ženke polažu jaja u gomilicama, na naličju listova, uglavnom uz glavni nerv lista.
Nakon polaganja jaja, posle određenog perioda dolazi do piljenja larvi, koje u usevima paprike pričinjavaju značajne štete jer ubušivanjem u plodove paprike, se hrane mesom ploda, pri čemu plodovi gube na tržišnoj vrednosti, a na mestima oštećenja svojim ubušivanjem larve otvaraju put za naseljavanje i razvoj različitih gljiva prouzrokovača truleži ploda, čime se štetnost dodatno uvećava..
Let kukuruznog plamenca se na teritoriji Topličkog okruga prati se putem svetlosne lovne lampe na lokalitetu Glašinac.
Sa ciljem zaštite useva paprike od navedene štetočine, kao i od drugih štetnih organizama, RC Prokuplje je objavilo više preporuka koje možete pogledati
. 17.8.2023
Na teritoriji Topličkog okruga vinova loza se u zavisnosti od lokaliteta nalazi u fazi od početka šarka do faze šarak bobica (81-83 BBCH).
Na teritoriji Topličkog okruga, monitoring cikade Scaphoideus titanus vrši se vizuelnim pregledom zasada vinove loze i pomoću žutih lepljivih klopki postavljenih na lokalitetima Djakus, Viča i Podina. Vizuelnim pregledom klopki na lokalitetu Đakus, registrovano je prisustvo odraslih jedinki cikade Scaphoideus titanus.
Navedena štetočina prezimljava u stadijumu jajeta ispod kore lastara. Ima jednu generaciju godišnje. U toku svog razvoja larva prolazi kroz pet larvenih stupnjeva.
Ova štetočina je od izuzetnog značaja za vinovu lozu jer je je vektor fitoplazme Flavescence doree koja prouzrukuje veoma destruktivno oboljenje – zlatasto žutilo vinove loze. Početni simptomi zaraze ovom fitoplazmom ogledaju se u tome što pupoljci u proleće kreću kasnije ili uopšte ne kreću. Lastari imaju skraćene internodije, zaostaju u porastu, nedovoljno odrvenjavaju i izmrzavaju tokom zime. Na zaraženim čokotima dolazi do karakteristične promene boje lista i pojave nekroze između glavnih lisnih nerava.
Zaštita zasada od zlatastog žutila vinove loze zahteva primenu svih raspoloživih mera, kako pesticidnih tako i nepesticidnih:
· Korišćenje sertifikovanih loznih kalemova,
· Sanitarni pregledi zasada;
· Uklanjanje obolelih čokota;
· Uništavanje divlje loze u okruženju proizvodnih zasada;
· Uništavanje korova
· Krčenje napuštenih zasada vinove loze;
· Suzbijanje vektora - cikade Scaphoideus titanus (od prisustva trećeg larvenog stupnja).
Larve trećeg razvojnog stupnja cikade vinove loze, koje su sposobne da prenesu navedenu fitoplazmu, vizuelnim pregledom zasada vinove loze na teritoriji Topličkog okruga, u ovoj godini prvi put su registrovane 24.06.2023.
U cilju suzbijanja cikade vinove loze (Schapoideus titanus), RC Prokuplje je objavilo više preporuka koje možete pogledati
27.7.2023
Na teritoriji Topličkog okruga vizuelnim pregledom useva merkantilnog kukuruza, u zavisnosti od lokaliteta na naličju lista kukuruza registrovana su položena jajna legla kukuruznog plamenca (Ostrinia nubilalis) na 2-5 % pregledanih biljaka. Na lokalitetu Glašinac na svetlosnoj lovnoj lampi prethodnih dana registruju se povećani ulovi navedene štetočine. U toku je polaganje II generacije kukuruznog plamenca.
Navedena štetočina prezimljava u stadijumu gusenice u kukuruzovini ili drugim biljnim ostacima. Leptiri ove štetočine aktivni su u večernjim satima i noću. Posle parenja ženke polažu jaja u gomilicama, na naličju listova, uglavnom uz glavni nerv lista. Nakon određenog perioda dolazi do piljenja larvi, koje svojom ishranom prave oštećenja na metlici, listovima, klipu, dršci klipa, stablu kukuruza. Oštećene biljke su podložne infekciji različitim vrstama patogena, gljivama iz roda: Aspergillus, Cladosporium, Penicillium, Fusarium.
Uništavanje kukurzovine odmah posle berbe i duboko zaoravanje biljnih ostataka, utiče na smanjenje populacije ove štetočine.
Hemijske mere zaštite sprovode se po postizanju pragova štetnosti, na početku piljenja larvi. Prag štetnosti za kukuruz šećerac i semenski kukuruz je 5% biljaka sa položenim jajnim leglima, dok je u usevima merkantilnog kukruza prag štetnosti 10% biljaka sa položenim jajnim leglima navedene štetočine.
Registrovani insekticidi za suzbijanje kukuruznog plamenca su:
|
PREPARAT |
AKTIVNA MATERIJA |
DOZA/KONCENTRACIJA |
KARENCA |
|
CORAGEN 20 SC, INECOR 20 SC |
HLORANTRANILIPROL |
0,1-0,15 L/HA |
14 DANA |
|
AMPLIGO 150 ZC |
HLORANTRANILIPROL +
LAMBDA-CIHALOTRIN |
0,2-0,25 L/HA |
7 DANA |
|
RADIANT 120 SC |
SPINETORAM |
0,4 L/HA |
14 DANA |
|
DECIS 2,5 EC,
KONFUZIJA,
POLUX |
DELTAMETRIN |
0,4-0,5 L/HA |
35 DANA |
|
DECIS EXPERT |
DELTAMETRIN |
0,075-0,125 L/HA |
0,075-0,125 L/HA |
RC Prokuplje nastavlja sa praćenjem aktivnosti ove štetočine i u narednom periodu. 21.7.2023
Na teritoriji Topličkog okuga zasadi vinove loze se u zavisnosti od lokaliteta I sortimenta nalaze u fazi od početak dodirivanja bobica do faze zatvaranje grozda: potpuno dodirivanje bobica (77-79 BBCH).
U zasadima vinove loze, gde nisu na vreme sprovedene preporučene mere zaštite, vizuelnim pregledom registrovano je prisustvo simptoma pepelnice (Erysiphe necator) na grozdovima i listovima.
Ovu bolest prouzrokuje gljiva Uncinula necator, koja prezimljava u obliku micelije između ljuspica pupoljaka ili u obliku kleistotecija (plodonosna tela). Ova gljiva se na vinovoj lozi javlja od ranog proleća, pa sve do kraja vegetacionog perioda.
Za razliku od plamenjače koja zahteva period toplog vremena sa određenom količinom vlage, za razvoj pepelnice prisustvo vlage nije neophodno. Širenje pepelnice se može odvijati i u vreme dužeg sušnog perioda.
Simptomi ove bolesti javljaju se na svim zelenim delovima vinove loze. Obilno đubrenje azotom, izostanak uklanjanja viška zelene mase kao i ostavljanje velikog broja lastara zbog roda, pogoduju pojavi i razvoju pepelnice. Na listu simptomi oboljenja se javljaju u vidu sivkaste prevlake. Listovi mogu da budu zaraženi u bilo kojoj fazi razvoja. Mladi listovi se kovrdžaju nakon čega se suše i propadaju.
Na grozdovima se ispoljavaju najveće štete koje ova gljiva može prouzrokovati. Napadnute bobice zaostaju u razvoju, pucaju, smežuraju se i propadaju.
Mere kontrole pepelnice vinove loze podrazumevaju: gajenje otpornih sorti, uklanjanje listova koji se nalaze uz grozdove, sa ciljem što boljeg provetravanja i lakšeg sprovođenja hemijskih mere zaštite.
Sa ciljem zaštite od pepelnice vinove loze, kao i od drugih štetnih organizama, RC Prokuplje je objavilo više preporuka koje možete pogledati
. 27.6.2023
Na teritoriji Topličkog okruga, u zavisnosti od sortimenta i lokaliteta zasadi maline se nalaze u fazi seme jasno vidljivo na plodnici do faze prvi plodovi imaju specifičnu boju za kultivar (BBCH 73-85).
Vizuelnim pregledom zasada, na listu maline uočeno je prisustvo larvi zelene (povrtne) stenice (Nezara viridula), u veoma niskim brojnostima.
Zelena stenica prezimljava u stadijumu imaga na skrovitim mestima. Imago je najčesšće zelene boje, ali na osnovu boje štita ima tri varijeteta: forma smaragdula (jednobojno zelen), forma torquata (zelen sa širokom ivicom krem boje na prednjem delu glave i pronotuma) i forma brunea (crveno smeđa). Ženke polažu jaja na naličje lista u gomilicama. Sveže položena jaja su bele boje, a kasnije dobijaju crvenkastu boju. Štete pričinjavaju odrasle jedinke i larve koje sisaju biljne sokove. Larvе prolaze kroz pеt razvojnih stupnjеva, pri čemu se larve prvog razvojnog stupnja ne hrane i ostaju na mestu piljenja, u grupi. Od drugog razvojnog stupnja larve započinju sa ishranom.
Najveće štete pričinjavaju na zrelim plodovima, koji su nakon njihove ishrane lošijeg kvaliteta i izmenjenog ukusa, samim tim dolazi do smanjenja njihove tržišne vrednosti.
Hemijske mere zaštite sa ciljem suzbijanja ove štetočine su otežane, jer se njihova masovna pojava registruje u fazama sazrevanja plodova kada je upotreba insekticida ograničena zbog nemogućnosti poštovanja karence. Najčešći način borbe je postavljanje klopki za njihovo izlovljavanje sa ciljem smanjenja njihove populacije, a na manjim površinama moguće je i mehaničko sakupljanje imaga i larvi i njihovo uništavanje. 23.6.2023
Na teritoriji delovanja RC Prokuplje usevi paprike na otvorenom se nalaze u različitim fazama razvoja listova do početka formiranja sporednih stabala (BBCH 16- 22).
Vizuelnim pregledom useva paprike, na više lokaliteta registrovano je prisustvo jaja sovice gama (Autographa gamma) na naličju listova.
Sovica gama je polifagna štetočina koja je u našim uslovima redovno prisutna u paprici, duvanu, kupusu, krompiru, lucerki i dr.
Ženka navedene štetočine polaže jaja uglavnom na naličje listova gajenih biljaka. Jedna ženka može položiti oko 500 jaja, najčešće pojedinačno, ili najviše do 3 jajeta na jednom mestu. Embrionalno razviće traje 3-7 dana, u zavisnosti od temperature.
Štete na lišću prave larve svojom ishranom.
S obzirom da im je potrebna veća vlažnost vazduha u prvoj fazi razvoja larvi, posebnu pažnju na prisustvo ove štetočine treba posvetiti u usevima koji se navodnjavaju.
Na teritoriji Topličkog okruga aktuelna je zaštita paprike od štetočina, te se hemijske mere zaštite sa ciljem njihovog suzbijanja mogu pogledati na sledećem
. 13.6.2023
Na teritoriji delovanja RC Prokuplje, na lokalitetima Tulare i Pejkovac registrovano je prisustvo simptoma fuzarioze klasa pšenice (Fusarium graminearum) na 2 do 8 % pregledanih klasova. Površina klasa pšenice koja je inficirana, kreće se između 10 i 80 %.
Fuzariozu klasa prouzrokuju gljive iz roda Fusarium.
Ovo oboljenje se javlja svake godine u slabijem ili jačem intenzitetu. Period cvetanja pšenice u Topličkom okrugu pratilo je vlažno i kišovito vreme, te je do infekcije navedenim patogenom došlo i na parcelama na kojima su pravovremeno sprovedene preporučene hemijske mere zaštite. Simptomi su lako uočljivi, nakon cvetanja klasići gube normalnu zelenu boju, postaju bledi i žućkasti. Zaraženi klasići ostaju uspravni, dok zdravi zbog težine zrna bivaju povijeni. U uslovima povećane vlažnosti dolazi do pojave narandžaste prevlake na plevicama.
Fuzarioza klasa je ekonomski značajna bolest jer dovodi do smanjenja prinosa, zaražena zrna su lošeg kvaliteta, šturog izgleda i nenalivena. U povoljnim uslovima dolazi do sintetisanja mikotoksina koji su štetni za ishranu ljudi i životinja.
Hemijske mere zaštite se preporučuju na početku cvetanja, kada 5% klasova izbaci prašnike.
)
9.6.2023
Na teritoriji Topličkog okruga, usevi kukuruza se u zavisnosti od lokaliteta i vremena setve nalaze u fazi od 4 do 8 listova razvijeno (BBCH 14-18).
Vizuelnim pregledom useva kukuruza registrovano je prisustvo sveže položenih jajnih legala kukuruznog plamenca (Ostrinia nubilalis) na do 3 % pregledanih biljaka.
U toku je polaganje jaja prve generacije ove štetočine.
Poljoprivrednim proizvođačima se trenutno ne preporučuje hemijski tretman protiv ove štetočine.
RC Prokuplje nastavlja sa praćenjem ove štetočine i na vreme će signalizirati pravi momenat za sprovođenje hemijskih mera zaštite. |
|
|
|
|