19.11.2021
Na području delovanja RC Subotica usevi ozime pšenice u zavisnosti od vremena setve i lokaliteta se nalaze u fenofazi od nicanja do dva lista razvijena (BBCH 11-12), dok se usevi ječma nalaze u fenofazi dva lista razvijeno do početka bokorenja (BBCH 12-21).
Vizuelnim pregledom useva pšenice i ječma registrovali smo prisustvo lisnih vaši (Aphididae) i cikada (Cicadelidae) na do 5% biljaka.
U usevima ječma na pojedinim parcelama registrovali smo prisustvo simptoma sočivaste pegavosti lista ječma (Rhynchosporium secalis), na do 3% biljaka. U usevu pšenice nije registrovano prisustvo simptoma bolesti.
Pojava štetočina i bolesti je za sada u niskom intenzitetu, te se za sada hemijske mere suzbijanja ne preporučuju.
|
|
|
|
- velika slika |
pegavosti
- velika slika |
RC Subotica nastavlja sa praćenjem zdravstvenog stanja useva pšenice i ječma. 15.11.2021
Na području delovanja RC Subotica, usevi uljane repice se nalaze u fenofazi razvoja listova, od četiri lista razvijeno, do devet i više listova razvijeno ( BBCH 14-19 ).
Vizuelnim pregledom useva uljane repice na više lokaliteta, registrovano je prisustvo simptoma suve truleži uljane repice (Phoma lingam), na pojedinačnim biljkama, i to na najstarijem lišću. Takođe, tokom vizuelnih pregleda nije registrovano prisustvo štetočina, lisnih vaši i cikada.
RC Subotica nastavlja sa praćenjem pojave štetočina i bolesti u usevu uljane repice.
29.9.2021
Na području delovanja RC Subotica, usevi jesenjeg kupusa se nalaze u fenofazi 9 i više listova razvijeno do glavica dostigla 30% od očekivane veličine (BBCH 19-43).
Na području RC Subotica povrtarska proizvodnja nije zastupljena na velikim površinama. Od kupusnjača najviše se gaji kupus i to jesenji - kasni kupus. Praćenje brojnosti odraslih jedinki i dinamika leta kupusnog moljca vrši se pomoću feromonskih klopki, a vizuelnim pregledima biljaka na lokalitetu Bački Vinogradi, utvrđuju se najznačajniji biološki događaji ove štetočine (polaganje jaja, početak piljenja larvi, intenzivno piljenje larvi itd.) koji su važni prilikom utvrđivanja momenta za izvođenje hemijskih mera zaštite.
Leptiri kupusovog moljca polažu jaja na naličje listova, pojedinačno ili u malim grupama, od 2-4 zajedno. Tek ispiljene gusenice ubušuju se u lisno tkivo između gornjeg i donjeg epidermisa, praveći mine. Oštećenja se postepeno spajaju između nerava dobijajući izgled prozorčića. Postepeno se ovi prozorčići spajaju a tanka opna otpada, tako da na listu ostaju manje ili veće rupe. Ponekad gusenice mogu da se zavuku i u unutrašnjost glavice, te samim tim nanose još veće štete. Razvoj kupusovog moljca se odvija u temperaturnom opsegu od 7-39°C. U našim agroekološkim uslovima može razviti i osam generacija godišnje. Rano proleće, duga jesen, toplo i suvo vreme pogoduje masovnoj pojavi i većem broju generacija kupusovog moljca. Prezimljava u stadijumu lutke na raznim mestima: drveću, šiblju, ogradama i sl.
Kupusov moljac je najznačajnija štetočina u proizvodnji kupusa, koja svake godine zahteva sprovođenje većeg broja insekticidnih tretmana. Za ovu namenu na raspolaganju su registrovani insekticidi na bazi aktivnih materija: alfa-cipermetrin (Fastac 10 EC), esfenvalerat (Sumi Alpha 5 EW), lambda-cihalotrin (Lambdex, Grom, Herbos King), tau-fluvalinat (Mavrik), deltametrin (Scatto), emamektin benzoat (Mayor), hlorantraniliprol (Coragen 20 SC). Pravovremena primena insekticida i adekvatan izbor insekticida sa mehanizmom delovanja koji je prilagođen fazi razvoja štetočine utvrđuju se praćenjem bioloških događaja same štetočine u polju.
U toku ove proizvodne sezone, u proizvodnji jesenjeg kupusa na našem terenu, za sada su date sledeće preporuke za suzbijanje kupusovog moljca (videti preporuke od 12.8. link 1 i 8.9.2021 link 2). Obzirom da proizvodna sezona još nije završena, nastavljamo da pratimo prisustvo ove štetočine u usevima kupusa i blagovremeno ćemo obaveštavati proizvođače o potrebi daljeg sprovođenja mera zaštite. 21.9.2021
Na području delovanja RC Subotica, u pojedinim zasadima jabuke se registruje prisustvo kolonija krvave vaši (Eriosoma lanigerum).
Krvava vaš je štetočina jabuke, mada se ponekad može naći i na krušci, dunji i oskoruši. Prisustvo vaši se lako zapaža po belim vatastim tvorevinama na lisnim drškama, deblu i granama. U toku sisanja hranljivih materija ubacuju fermente koji izazivaju ubrzano deljenje ćelija, što za posledicu ima hipertrofiju tkiva ili stvaranje “vodenih tumora”. Štete nanose i kolonije na korenu, jer prouzrokuju tumore koji onemogućavaju kretanje hranljivih materija.
Najveći deo populacije krvave vaši prezimljava u stadijumu larve (L1- L2), oko korenovog vrata, na dubini do 15 cm, a manji deo populacije prezimi zaštićen u pukotinama ili ispod kore jabuka. Mogu preživeti i na - 27°C.
Sa kretanjem vegetacije larve L1 migriraju na nadzemne delove stabla, pričvrste se i sišu hranljive materije. Krvava vaš se pojavljuje prvenstveno na ranama, gde larve lako zavuku sisaljku u tkivo. U toku leta mogu se naći na lisnim drškama i mladarima. Pri jačem napadu naseljavaju plodove, koji su zaprljani njihovim izlučevinama, koje su dobra podloga za razvoj gljiva čađavica.
Krvava vaš je prisustna u voćnjacima cele godine jer razvijaju 10-15 generacija godišnje. Razmnožavaju se partenogenetski. U toku jula formiraju se krilate jedinke, koje prelaze na okolna stabla. Dugotrajno prisustvo kolonija krvave vaši može dovesti do sušenja stabala.
Za suzbijanje ove štetočine najvažnije su preventivne mere kontrole:
- Izbor manje bujnih podloga (najčešće korišćene podloge M106 I M9 su atraktivnije za ovu vrstu)
- Izbor sorti (Jonagold i Ajdared su osetljivije na ovu štetočinu)
- Smanjiti oštećivanje voćaka
- Izbalansirano đubrenje radi umerenog rasta izdanaka
- Kvalitetna rezidba radi stvaranja prozračne krune
- Izbor terena za podizanje voćnjaka.
Hemijskim merama ova štetočina se teško suzbija, jer ima gustu voštanu navlaku koja je štiti i skriveni način života. U fazi mirovanja vegetacije se koriste mineralna ulja. Najbolji rezultati u suzbijanju se postižu u proleće, u fazi naseljavanja, dok vaši nemaju voštanu navlaku. Tokom vegetacije mogu se koristiti insekticidi: Teppeki (a.m. flonikamid) ili Movento 100 SC (a.m. spirotetramat). Za uspešno suzbijanje važno je dobro nakvasiti koloniju. Štetočina se može suzbijati i u jesen, nakon berbe plodova. Ukoliko su kolonije vaši sporadične, mogu se premazivati debla ili grane četkom sa rastvorom insekticida.
Najčešće se u toku vegetacije ova štetočina drži pod kontrolom zbog primene insekticida za suzbijanje drugih insekata. Do njene ekspanzije dolazi krajem leta, kada se završi sa primenom insekticida, a vremenski uslovi pogoduju njenom razmnožavanju (toplo i suvo vreme). U toku vegetacije, populaciju vaši može smanjiti parazitna osica Aphelinum mali, koja polaže jaja u larve trećeg stupnja. Nakon polaganja jaja larve krvave vaši pocrne, i nemaju voštanu prevlaku. Zato je preporuka da se za suzbijanje krvave vaši koriste selektivni insekticidi koji štede prirodne neprijatelje. 30.8.2021
Vizuelnim pregledima zasada vinove loze na području delovanja RC Subotica, registrovano je prisustvo simptoma zlatastog žutila, oboljenja koje prouzrokuje fitoplazma Flavescence doree. Ovo je najdestruktivnija fitoplazma u vinovoj lozi koja može da pričini velike ekonomske štete.
Simptomi su najizraženiji u ovom periodu godine, a manifestuju se na listovima koji su trouglastog ili srcolikog oblika zbog savijanja krajeva listova prema naličju lista. Dolazi i do promene boje listova zbog razlaganja hlorofila, i pojave karotenoida (žuti pigment), i antocijana (crveni pigment). Kod belih sorata promena boje ide od svetlozelene do žute a kod crnih sorata su to razne nijanse crvene boje. Simptomi prisustva fitoplazme se ispoljavaju i na generativnim organima, grozdovi su rehuljavi a čak može doći i do njihovog sušenja. Vremenom se zaraženi čokoti suše i u potpunosti propadaju.
Bolest se širi zaraženim sadnim materijalom i vektorom – cikadom Scaphoideus titanus, koja čitav život provodi na vinovoj lozi. Štete koju ona pravi direktnom ishranom na vinovoj lozi su zanemarljive u odnosu na štete koju čini prenoseći fitoplazmu. Ima jednu generaciju godišnje, i 5 larvenih stupnjeva, a infektivna postaje od trećeg larvenog stupnja.
Mere zaštite u cilju sprečavanja širenja vektora fitoplazme Flavescence doree su:
1. Praćenje pojave cikade Scaphoideus titanus i primena insekticida (videti preporuke od 24.6, 06.07.,30.7.)
2. Krčenje i spaljivanje čokota koji pokazuju simptome infekcije, a koji su najuočljiviji upravo u ovom periodu
3. Krčenje zapuštenih vinograda koji su potencijalni rezervoari zaraze
4. Uništavanje spontane flore oko vinograda i korovskih biljaka
5. Korišćenje zdravog sadnog materijala. 24.8.2021
Na području delovanja RC Subotica zasadi vinove loze se nalaze u fenofazi sazrevanja bobica: početak sazrevanja: bobice početak šarka, do šarak bobica (BBCH 81-83).
Vizuelnim pregledom zasada vinove loze uočili smo prisustvo simptoma karakterističnih za esku vinove loze, na lokalitetu Šupljak, sorti Merlot, u vinogradu starom 9 godina.
|
|
|
|
- velika slika |
velika slika |
Ovo je jedna od najstarijih bolesti na vinovoj lozi, za koju se smatra da je bila poznata u mediteranskim krajevima još u vreme Rimljana. Uglavnom se javlja u starijim vinogradima, ali je sve češća pojava simptoma i na mladim čokotima. Pod nazivom "eska" podrazumeva se kompleksna bolest u kojoj su prouzrokovači oboljenja nekoliko vrsta gljiva ( Phaemoniella chlamydospora, Phaeoacremonium aleophilum, Fomitiporia mediterranea i dr. )
Promene se najčešće ispoljavaju na listovima u periodu od cvetanja do rane jeseni. Bolest se može ispoljiti u hroničnom ili akutnom obliku.
Hronični tip bolesti karakterističan je po tome što se u zoni između nerava lista javljaju izdužene žute ili crvenkasto-smeđe nekroze. Na listu samo glavni nerv zadržava zelenu boju. Na kraju može doći do sušenja i opadanja lišća pre vremena.
Akutni tip se manifestuje iznenadnim sušenjem čokota, pa je u upotrebi za ovu bolest često naziv i apopleksija. Do ove pojave dolazi najčešće tokom letnjih meseci u periodima kada je vrlo toplo. Simptomi se mogu javiti i na bobicama u vidu mrko-ljubičastih pega koje se pri jačem napadu spajaju, pa dolazi do njihovog pucanja i sušenja. Lastari koji su zaraženi zaostaju u porastu, venu i ne dolazi do njihovog zdrvenjavanja.
Infekcije čokota nastaju prilikom rezidbe ili drugim mehaničkim oštećenjima, tako da treba obratiti pažnju na higijensko-sanitarne mere:
- sadnja zdravih loznih kalemova
- dezinfikovati alat prilikom rezidbe 70% - tnim alkoholom
- pri orezivanju ne praviti velike rezove, a orezane delove izneti iz vinograda i spaliti
- premazati rane nakon rezidbe kalemarskim voskom. 20.8.2021
Na području delovanja RC Subotica zasadi dunje se nalaze u fazi od plodovi oko polovine krajnje veličine do faze plodovi oko 70% krajnje veličine (BBCH 75 – 77).
Vizuelnim pregledom zasada uočeno je prisustvo simptoma na listovima od ishrane larvi minera belih mina (Lithocolletis corylifoliella).
Ova vrsta minera se često pojavljuje u zasadima u kojima se gaje jabuka, kruška i dunja.
Ima tri do četiri generacije godišnje. Prezimi odrasla gusenica ili lutka u mini, u opalom lišću. Let leptira prezimljujuće generacije počinje u proleće. Posle kopulacije ženka polaže jaja pojedinačno na lice lista. Jedna ženka u proseku položi od 40 – 50 jaja. Ispiljene gusenice prave mine na licu lista tako što se ubušuju u list i do kraja života se tu razvijaju. Hrane se u početku biljnim sokovima, a kasnije izgrizaju mezofil, tako da se epidermis podigne i mina postaje srebrnkasto bela.
Lišće ostaje zeleno, jer u toku ishrane gusenica ne oštećuje sprovodne sudove. Preobražaj u lutku se takođe odvija u mini.
Mere suzbijanja: sakupljanje i uništavanje lišća u kojima se nalaze lutke na prezimljavanju i hemijske mere zaštite. 18.8.2021
Na području RC Subotica, usevi merkantilnog kukuruza se nalaze u fazi približno sva zrna dostigla krajnju veličinu do faze voštana zrelost: zrna su žućkasta do žuta, oko 55 % suve materije ( BBCH 79 – 85 ).
Vizuelnim pregledom useva kukuruza, na više hibrida i lokaliteta, registruju se simptomi mehuraste gari kukuruza (Ustilago maydis), na oko 10% biljaka. Prema literaturi taj procenat zaraženih biljaka smanjuje prinos za oko 2%. Vremenski uslovi tokom juna i jula su pogodovali ostvarivanju zaraza ovog patogena.
Simptomi se uglavnom javljaju na vršnom delu klipa, iako može da napadne sve nadzemne delove biljke. Na zaraženim organima se obrazuju mehuraste izrasline, guke ili tumori sunđeraste konzistencije.
Tumori su u početku čvrsti i svetle boje, ali sazrevanjem opna postaje tamna, skoro crna i tada počinje da puca, pa se kroz te pukotine oslobađa crna prašna masa teleutospora parazita. Teleutospore prezimljavaju u zemljištu i one su jedini izvor zaraze za narednu godinu. One klijaju u dosta širokom temperaturnom opsegu od 8 -35 °C, sa optimumom na 26 - 28 °C. To je i razlog što se gar javlja u drugom delu vegetacije kada su temperature više, a pošto su mlađe biljke otpornije prema gari, bolest se javlja tek kad biljke dostignu 30 – 50 cm. Takođe na usevima oštećenim od grada gar se javlja češće.
Osnovne mere suzbijanja mehuraste gari su:
- gajenje tolerantnijih hibrida na ovo oboljenje
- plodored
- sprečiti mehaničko povređivanje biljke
- održavati dobro izbalansiranu plodnost zemljišta jer velike količine azota praćene nedostatkom fosfora povećavaju šanse za infekciju
- zaštititi biljke od insekata koji svojom ishranom prave povrede na biljci
Sve ovo ipak ne dovodi do iskorenjivanja bolesti s obzirom da se parazit raznosi vetrom i ne postoji nijedan hibrid koji je otporan na ovu bolest. 2.8.2021
Na području delovanja RC Subotica soja se nalazi u fenofazi razvoja ploda: prve mahune dostigle krajnju veličinu (ravne mahune) (BBCH 70).
Vizuelnim pregledom useva soje registrovali smo prisustvo sledećih štetočina:
- braon mramoraste stenice (Halyomorpha halys )
- sovice gama ( Autographa gamma )
- kukuruznog plamenca ( Ostrinia nubilalis )
- tripsa (Thrips sp.)
- običnog paučinara (Tetranychus urticae) – videti preporuku od 15.07.
Prisustvo svih navedenih štetočina je registrovano u niskom intenzitetu napada. Zajedničko za sve njih je da su široko polifagne, i u slučaju prenamnoženja mogu prouzrokovati značajne štete na mnogim gajenim biljkama. Zbog izrazite polifagnosti, potrebno je pratiti njihovu pojavu na ratarskim, povrtarskim, pa i voćarskim kulturama.
RC Subotica nastavlja da prati prisustvo navedenih štetočina u usevima/zasadima. 26.7.2021
Na području delovanja RC Subotica, usevi kukuruza se nalaze u fenofazi razvića ploda (BBCH 71-85).
Vizuelnim pregledom kukuruza na naličiju listova registrovano je prisustvo položenih jaja kukuruznog plamenca (Ostrinia nubilalis), na 2% biljaka. U toku je polaganje jaja druge generacije ove štetočine.
Na području RC Subotica dominira proizvodnja merkantilnog kukuruza, proizvodnja semenskog kukuruza nije zastupljena, a kukuruz šećerac se gaji na okućnicama. Obzirom da je prag štetnosti kod merkantilnog kukuruza 10% biljaka sa položenim jajnim leglima, a kod kukuruza šećerca na 5%, za sada se ne preporučuju hemijske mere borbe.
RC Subotica nastavlja sa praćenjem ove štetočine i pravovremeno će obavestiti proizvođače o potrebama sprovođenja hemijskih mera zaštite.
Takođe, na pojedinim parcelama pod kukuruzom, registrovano je prisustvo imaga kukuruzne zlatice (Diabrotica virgifera).
Kukuruzna zlatica je prvi put registrovana kod nas 1992. godine. U nekoliko narednih godina došlo je brzog širenja ove štetočine po celoj teritoriji naše zemlje. Kukuruzna zlatica ima jednu generaciju godišnje i tipična je štetočina kukuruza gajenog u monokulturi. Prezimljava u stadijumu jajeta u zemljištu. Ispiljene larve se hrane na korenu kukuruza ili se ubušuju u njega. Zbog gubitka korena dolazi do poleganja biljaka u vidu tzv. ”guščijeg vrata”. Odrasli insekti se hrane na listovima, metlici i svili, vrhu klipa. Najefikasnija mera kontrole kukuruzne zlatice je plodored. Na smanjenje brojnosti ove štetočine, osim plodoreda, utiču i druge agrotehničke mere: uništavanje drugih biljaka domaćina, tretman semena insekticidima, đubrenje. |
|
|
|
|