Krvava vaš (Eriosoma lanigerum) je na našem proizvodnom području isključivo štetočina jabuke.
Ima više generacija u toku godine, 10-15, što zavisi od vremenskih prilika (temperature kao i početka kretanja vegetacije, kada dolazi do migracije štetočine).
Najveći deo populacije prezimljava na korenovom vratu (slika1.) ili na biljnim delovima na dubini od nekoliko centimetara. U slučaju jakog napada moze da prezimi i na samom stablu (slika 2.).
Prezimljava kao larva prvog ili drugog stupnja razvoja, larve mogu podneti veoma niske temperature (do -27 °C), dok ostali razvojni stadijumi sa pojavom veoma niskih temperatura uginjavaju.
slika 1. podzemni deo
slika 2. nadzemni deo
U proleće, sa kretanjem vegetacije i vaš migrira sa prezimljujućih mesta ka krošnji, stvaraju se generacije beskrilnih jedinki koje polažu jaja u pukotine kore, na mestu predhodnih povreda ili mesta od rezidbe, tu se pile larve a kasnije dolazi do eklozije imaga. Prekrivene su zaštitnom vunasto-paperjastom tvorevinom mlečno bele boje što znatno otežava njihovo suzbijanje.
Embrionalni razvoj u proseku traje oko 10 dana. Postoji sezonski dimorfizam. Do juna se uglavnom pojavljuju beskrilne forme a od jula i tokom avgusta se razvija krilati imago.
Štetočina živi u kolonijama, na granama i grančicama, ima usni aparat za bodenje i sisanje. Na mestu ishrane tkivo jabuke hipertrofira, prave se rane na koje se naseljavaju sekundarne štetočine. Pri manjem napadu smanjuje se rodnost i dolazi do postepenog iznurivanja voćke a u slučaju intenzivnijeg napada, dolazi do propadanja stabala.
Veoma je važno očuvati populacju parazitne osice (Aphelinus mali), koja u značajnoj meri smanjuje populaciju krvave vaši. U voćnjacima gde se vrši nekontrolisana upotreba insekticida, prirodni neprijatelji se uništavaju, stvara se prirodna neravnoteža u korist štetnih organizama.
Takođe, izbor podloge u velikoj meri utiče na pojavu vaši, bujne podloge (MM106, MM26) pogoduju razvoju štetočine. Bujnost je važna jer kod bujnih podloga i stabala, pokrovnost prilikom upotrebe insekticida je mala. Takođe, izbor sorte je važan u smislu da štetočina ima veći afinitet ka crvenim sortama.
Mere zaštite:
-izbor slabije bujne podloge pri podizanju zasada (koristiti M9 i M27)
- pravilna upotreba insekticida u cilju očuvanja populacije predatora
-prilikom rezidbe, praviti manje rane, ostraniti pojedinačne grane sa rak- ranama ukoliko je to moguće.
-izbalansirana ishrana biljke
- hemijske mere zaštite registrovanim insekticidima (Teppeki / Afinito, na početku formiranja kolonija 0,14 kg/ha i Movento 100 SC, po pojavi prvih migratornih formi 0,15%)