Repina pipa - Bothynoderes punctiventris
ŠTETNI ORGANIZAM: Bothynoderes punctiventris
SINONIMI: Siva repina pipa, obična repina pipa
NARODNI NAZIV: Siva repina pipa
TAKSONOMSKI STATUS:
Klasa: Insecta
Red: Coleoptera
Familija:Curculionidae
Rod: Bothynoderes
Vrsta: Bothynoderes punctriventris
KARANTINSKI STATUS: nema
DOMAĆINI: Repina pipa predstavlja najopasniju štetočinu šećerne repe u periodu nicanja i prvim fazama razvoja kotiledona. Najveće štete pričinjava šećernoj repi ali i stočnoj repi, cvekli, spanaću, kao i drugim gajenim i korovskim biljkama iz familije Chenopodiaceae.
GEOGRAFSKA RASPROSTRANJENOST: Glavni areal rasprostranjenosti ove vrste su suvlji reoni Bugarske, Turske, Mađarske, Rumunije, Srbije (Vojvodine), Slavonije.
SIMPTOMI
Repina pipa pričinjava glavne štete u stadijumu imaga. Pošto su insekti nakon prezimljavanja polno nezreli, radi izgradnje polnih elemenata, dopunski se hrane mladim biljkama šećerne repe, kada i pričinjavaju najveće štete. Kritičan period u razvoju biljaka je od nicanja do formiranja prvog para stalnih listova. Način na koji odrasli insekti oštećuju biljke veoma je karakterističan. One najčešće izgrizaju rubove lišća praveći polumesečasta veća ili manja udubljenja. Samo u toku jednog dana jedan odrasli insekt može oštetiti 5-15 biljaka starih jedan dan. Sa porastom temperature intenzitet ishrane se povećava. U početku, prvo stradaju ivični delovi parcele, pogotovu ako se nalazi blizu starog repišta. Kada počne let insekata, štete se javljaju na celoj parceli u vidu manjih ili većih oaza. Ukoliko je vreme suvo i toplo, za nekoliko dana moše da uništi čitave komplekse. Može da se desi da i presejane parcele budu uništene.
MORFOLOGIJA
Imago: Odrasli insekti su dugi oko 14 mm, zemljano-sive boje, sa glavom produženom u surlicu. Na pokrilju ima nekoliko nepravilnih tamnih pega.
Larva je beličasta, sa crvenkasto-smeđom glavom bez nogu, sa mrkom glavom i malo povijena. Kada odraste dostiže dužinu da 15 mm. Tokom godine ima jednu generaciju i prezimljava kao imago u starim repištima.
CIKLUS RAZVIĆA
Veći deo populacije insekata prezimljava na starim repištima na dubini od 20-35 cm. Repina pipa ima jednu generaciju godišnje. U proleće se pojavljuje kada je temperatura zemljišta od 6-10ºC, na dubini 5-10 cm. Izlaženje insekata počinje kada je tempertura vazduha od 15-25ºC, tj. u martu, a u najvećem broju se sreću tokom aprila i maja.
U početku pipe ne mogu leteti, ali kasnije kada temperatura poraste preko 25ºC, obično oko podneva kreće masovan let. Obzirom da je repina pipa nakon prezimljavanja polno nezrela za formiranje polnih elemenata neophodna je ishrana na mladim biljkama šećerne repe te u tom periodu i pravi najveće štete na usevu. Nakon parenja, ženke polažu jaja u površinskom delu zemljišta, u blizini mladih biljaka. Polaganje jaja je najintenzivnije tokom maja i početkom juna i to uglavnom na novim repištima. Ženka polaže od 100-200 jaja i prve larve se sreću već krajem maja a masovne pojave su tokom juna i jula. Larve napadaju koren repe, pa se u jednom korenu može naći i desetak larvi. Masovno preobražavanje larvi u imaga nove genercije, koje ostaju u zemlji do naredne vegetacije je tokom avgusta i septembra. Većem razvoju štetočina i većim štetama doprinosi suvo i toplo vreme u periodu april-maj.